‘NPO 1 had eerder op zender gekund na gijzeling’

NPO 1 had op donderdag 29 januari, de dag dat Tarik Z. het NOS-pand binnenviel en een medewerker gegijzeld hield, niet zo lang uit de lucht hoeven zijn. Dat blijkt uit een rapport van het COT Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement dat vandaag is gepresenteerd. NPO 1 ging ongeveer 65 minuten op zwart, tot grote verontwaardiging van kijkers en politiek Den Haag. Volgens het COT komt dat omdat NOS en NPO langs elkaar heen hebben gewerkt tijdens het managen van de crisis.

De gijzeling begon vlak voor het Achtuurjournaal zou beginnen. Het leidde tot de ontruiming van het NOS-gebouw, waardoor het meest bekeken nieuwsprogramma van het land voor het eerst in de historie niet te zien was. Het leidde tot commotie, vooral omdat het incident vlak na ‘Charlie Hebdo’ gebeurde.

NPO 1 koos ervoor, volgens het COT terecht, om Wie is de Mol om 20.30 uur niet door te laten gaan en te wachten tot het moment dat de zender kon beginnen met een nieuwsuitzending. Uiteindelijk kwam Ron Fresen om 21.05 uur met een extra journaal vanuit Den Haag.

Volgens het COT hebben de NOS en NPO op de crisisavond langs elkaar heen gewerkt. “Veel medewerkers van beide organisaties hebben min of meer onafhankelijk van elkaar hard gewerkt aan herstel van het uitzenden en de nieuwsvoorziening. Dit werkt belemmerend en leidt tot dubbelingen en omissies. Een dergelijke situatie is frustrerend voor alle betrokkenen.”

Tot 20.19 uur, het moment dat de eindregie werd ontruimd, was het volgens het COT technisch mogelijk om de Haagse NOS-studio op zender te krijgen omdat de lijnen open staan.

Daar is niet voor gekozen. “Wanneer het bestuur van NPO en de directie van NOS hierover wel zouden hebben afgestemd, is niet met zekerheid te stellen dat ook zou zijn besloten van deze mogelijkheid gebruik te maken. Hierbij spelen verschillende factoren een rol, zoals de journalistieke kwaliteit van de uitzending en de kans dat snel weer vanuit het NOS-gebouw gewerkt kon worden.”

Het ontbreekt aan leidende principes en uitgangspunten voor dergelijke besluitvorming, stelt het COT. “Daarnaast kan eerder met elkaar aan de voorbereiding van een eventueel voorschakelen van de Haagse studio worden begonnen. Dit – en het oplossen van enkele praktische issues rondom de bediening vanuit de uitwijklocatie – zou de duur van de verstoring hebben kunnen beperken.”

Het valt volgens het COT ‘niet met zekerheid te zeggen’ wanneer NPO 1 wel in de lucht had kunnen zijn. Wel benadrukt de organisatie: “Onder de gegeven omstandigheden was een zekere verstoring van de uitzending op NPO 1 onvermijdelijk.”

Het COT beveelt de NOS en NPO aan om zich gezamenlijk en beter voor te bereiden op crisissituaties. De NOS en NPO laten weten met de aanbevelingen aan de slag te gaan.