Documentaire volgt negen jaar uit het leven van Valentijn

Lichamelijk een jongen, maar in hart en ziel een meisje: Valentijn is acht jaar, wanneer documentairemaker Hetty Nietsch hem voor het eerst filmt. Negen jaar lang blijft ze Valentijn volgen, tot hij op zijn zeventiende als meisje door het leven gaat. De dag dat Netty voor het eerst kwam filmen, herinnert Valentijn zich nog goed. “Ik was acht jaar oud toen Hetty kwam filmen voor NOVA“, vertelt Valentijn. “Een uitzending over mij als genderkind: verschrikkelijk spannend, vond ik dat toen.

Hetty zat toen nog op de basisschool. “In een klas waarin gespannen werd gewacht – zowel door de leerlingen, de juffrouw, als door ouders – op de draaidag in de klas én natuurlijk op de vertoning van het eindresultaat op televisie. Dat beetje extra aandacht beviel mij natuurlijk wel. De reacties waren lovend. Dat maakte het nog extra leuk!

Hetty wilde graag doorgaan met filmen. Ze wilde een bijzondere documentaire maken, over het leven van een genderkind op de lange termijn. Welke keuzes moet Valentijn in die lange periode maken? En wat betekent het voor zijn ouders, zijn broertje en zijn schoolvrienden? Hun zoon, broer en vriend wil liever een dochter, zus en vriendin zijn. “We hebben er goed over nagedacht en goede afspraken gemaakt met Hetty“, vertelt Valentijn. “Het filmen ging alsmaar door en werd steeds makkelijker. Het werd echt ‘gewoon’ om met Hetty en een cameraploeg af en toe een belangrijke mijlpaal in mijn leven op film te zetten. Eerst was dit dus totaal geen probleem voor mij.

De twijfel sloeg later toe bij Valentijn. “Naarmate ik ouder werd, begon ik toch steeds meer na te denken over de gevolgen die het uitzenden van de documentaire op langere termijn op mijn leven zou kunnen hebben. Ik werd me bewust van het feit dat het echt lastig zou worden om als vrouw te kunnen integreren in deze samenleving, terwijl iedereen mij als genderkind zou kennen en mij als genderdysfoor ‘all the way’ heeft kunnen volgen. Kelly-achtige scenario’s begonnen door mijn hoofd te malen.

Toch heeft Valentijn na lang nadenken besloten de documentaire af te ronden. “Ik blij ben dat het nu maar snel wordt uitgezonden“, vertelt Valentijn. “Liever dan pas over een paar jaar, wanneer er misschien weer andere belangrijke knopen doorgehakt moeten worden. Evengoed vind ik het eindresultaat schitterend: een prachtige documentaire. Ik hoop dat kijkers het mooi vinden en dat het helpt ruimdenkender met het begrip genderdysforie om te gaan, iets wat ik erg belangrijk vind. Dát was ook het belangrijkste idee achter het maken van de documentaire.

Kinderen als Valentijn zijn genderdysfoor. Genderkinderen hebben een uitgesproken gedrag: ze willen er geen twijfel over laten bestaan, zo lijkt het. Dat geldt ook voor Valentijn als jong kind: met het gezicht achter lange blonde lokken, trots met een kroontje op voor de spiegel. Dolblij met ‘meisjesspeelgoed’ en dromend van een leven als prima ballerina. Maar op de balletacademie blijkt de wereld harder dan in de fantasie. Valentijn mag de partijen voor de meisjes niet dansen. Op zijn zeventiende gaat Valentijn dan toch door het leven als een meisje…

Documentairemaker Hetty Nietsch (1958) werkte na haar opleiding aan de School voor de Journalistiek in Utrecht als verslaggever voor het Utrechts Nieuwsblad en dagblad Trouw. Ze was redacteur bij onder meer het VARA-programma ‘De Ronde van Witteman’ en was van 1998 tot 2002 verslaggever bij NOVA. Sinds 2002 werkt ze bij de NPS/VARA-documentairereeks Zembla.

Valentijn, een film van Hetty Nietsch, over negen jaar uit het leven van een genderkind, een productie van NOVA, is vanavond om 22.50 uur te zien op Nederland 2.

Meer in VARA

Alle artikelen

Wat vindt u?

Alle polls

Bent u blij dat Mart Smeets niet meer op televisie is?

Tussenstand

Laden ... Laden ...
Tips! Mail ons!

Zoek door de artikelen