Pittig radio-interview met ‘ambtenaar’ Martijn van Dam

Na een jaar lang onzichtbaar te zijn geweest als NPO-bestuurder laat Martijn van Dam ineens van zich horen. Naast een blogpost op de omroepsite en een interview in het NRC, heeft hij zich ook in eigen huis laten interviewen door Omroep MAX-presentatrice Margreet Reijntjes op NPO Radio 1. En zij maakte het Van Dam niet bepaald gemakkelijk. Snoeihard confronteerde de MAX-diva hem met zijn geuzennaam ‘de ambtenaar’, zijn onzichtbaarheid en zijn horroroptreden bij DWDD in 2012.

De NPO lag deze zomer enorm onder vuur om megabezuinigingen op journalistiek, terwijl Paul de Leeuw van belastinggeld BN’ers aan het afzeiken was op NPO 3. Vanuit de NPO was het doodstil: Shula Rijxman zat ziek thuis en Van Dam liet het afweten.

Margreet Reijntjes: “Er werd over geschreven, getwitterd en er waren opstanden van programmamakers. Jij bent NPO-bestuurder en er kwam ook kritiek op het feit dat we jou eigenlijk in die hele discussie niet gehoord hebben. Waarom kwam jij niet met een reactie?”

Martijn van Dam: “In de eerste plaats is het niet eens mijn portefeuille in de Raad van Bestuur. Dat valt onder de voorzitter van de Raad van Bestuur: Shula Rijxman.”

Margreet: “Maar Shula Rijxman was ziek deze zomer.”

Martijn: “Ja, maar ze was ook deels aan het werk. We hebben gezamenlijk hierover gesproken. Deze discussie laaide op op het moment dat wij als Raad van Bestuur nog geen definitieve beslissing hadden genomen. Het was een discussie tussen onze directie Video en de omroepen, dus we hebben toen aan Frans Klein, de directeur televisie, gevraagd om zijn plannen toe te lichten. Dat heeft hij ook gedaan, in een interview in NRC. Daarin heeft hij ook duidelijk gezegd dat weliswaar een deel van de plannen te maken heeft met de bezuinigingen, maar ook met vernieuwing in de programmering.”

Boegbeeld

Margreet Reijntjes vindt het geen sterk weerwoord. “Er was onrust: het imago van de NPO heeft enigszins schade opgelopen. Er was kritiek op het feit dat presentatoren naar verre buitenlanden gingen en dan zou Brandpunt+ daarvoor moeten wijken, etcetera. Is het niet zo dat jij er dan moet zijn als een soort boegbeeld om te praten met de maatschappij? Om te zeggen: ‘Jongens, dit is de situatie, dit is het plan, ik ben er, ik sta vooraan de troepen.’ Heb je misschien een kans voorbij laten gaan?”

Martijn van Dam: “Nee, dat heeft ook alles te maken met hoe ons omroepbestel werkt. Op het moment dat het oplaaide was er nog volop discussie en wij horen als Raad van Bestuur ook uiteindelijk een beslissing te nemen aan het eind waarbij we alle verschillende opvattingen wegen. Het is dan ook niet gepast om je midden in die discussie te gaan mengen in die discussie, want dan zet je jezelf eigenlijk al vast.”

Van Dam had toch wel iets meer context kunnen brengen in de discussie, zoals oud-bestuurder Ton F. van Dijk bijvoorbeeld deed in een ingezonden stuk in het NRC? “Ik denk dat we dat ook hebben gedaan, maar dat valt nogmaals onder de portefeuille van de voorzitter van de Raad van Bestuur. Die is het gezicht naar buiten toe. We hebben ook een aantal keer gereageerd op de discussie in de media, maar wel met gepaste terughoudendheid die hoort bij een discussie over de programmering.”

Ambtenaar

De kritiek op Van Dam is fel. Het lijkt erop dat de omroepen hem niet echt pruimen. Bovendien zou hij totaal niet geschikt zijn voor de portefeuille digitaal.

Margreet Reijntjes: “Je bent nu een jaar in dienst. Jij leest ook de kranten en je hoort ook wat er Twitter verschijnt over jou. Het kan niet anders dat dat raakt aan iets bij jou wat vervelend is. Er komen kwalificaties langs als ‘de ambtenaar’ en ‘niemand neemt hem serieus’ en ‘hij is onzichtbaar’. Jij leest dat ook. Hoe ervaar je die kritiek?”

Martijn van Dam: “Ik heb geloof ik veertien jaar in de Haagse politiek gewerkt, dus ik ben wel wat gewend. Het is niet voor niets dat het woord omroeppolitiek ook in de dikke Van Dale staat. Dat hoort ook een beetje bij dit bestel. Het mooie aan dit bestel is de grote diversiteit en dat betekent dat er ook heel veel verschillende belangen zijn. Er is altijd discussie geweest over de bevoegdheden van de Raad van Bestuur. Ik heb in Den Haag geleerd dat je niet te snel je hoofd op hol moet laten brengen en je rustig aan je koers moet werken.”

Incompetent

Margreet Reijntjes: “Je noemt de politiek al en dat was ook een van de punten waar kritiek op was, van: is Martijn van Dam nou degene die de visionair is als het gaat om het bereiken van jongeren? Met internet en online. Had er niet een Alexander Klöpping moeten zitten? Zou je ook bij jou uitgekomen zijn als je in de sollicitatiecommissie had gezeten?”

Martijn van Dam: “Ja, anders was ik niet in gesprek gegaan. De publieke omroep is een bijzonder bestel met verschillende spelers en dat betekent dat je heel goed met al die verschillende actoren moet omgaan.”

DWDD

Vervolgens stipte Reijntjes ook nog eens Van Dams horroroptreden in DWDD in 2012 aan. Hij streed destijds om het partijleiderschap van het PvdA, maar die kansen waren verkeken na het DWDD-optreden. Van Dam zweette zich rot, Trouw vond het karaktermoord.

Margreet Reijntjes: “Ik kan me voorstellen dat het lastig is om terug te horen, want leuk was het niet natuurlijk.”

Martijn: “Nee, maar kijk, dat hoort erbij als je zoveel jaar in de Nederlandse politiek werkt. Als je niet tegen hitte kunt, dan moet je niet in de keuken gaan staan.”

Margreet: “Ja, die ken ik, die uitspraak.”

Martijn: “Ja, maar het is ook echt de waarheid. Ik heb het afscheid gezien van Alexander Pechtold…”

Margreet: “Ja, maar je zat heel zweten in die uitzending.”

Martijn: “Ja, maar goed, het werd natuurlijk ook een vervelend gesprek. Maar ja…”

Margreet: “Je zegt dat het bij het spel hoort, maar heb je het er ooit nog over gehad later? Je hebt gezegd dat het een soort doodsteek was.”

(Opnieuw ontwijkend antwoord van Van Dam.)

Margreet: “Heeft het je ook mediaschuwer gemaakt?”

Martijn: “Nee. Ik ben in de jaren erna nog vrij regelmatig in allerlei programma’s geweest.”

Lees ook:

‘Martijn van Dam incompetent als bestuurder NPO’ (4 juli)
Omroepen willen ‘misfit’ Martijn van Dam weg bij NPO (25 juli)
Zieke Shula Rijxman wil eind augustus weer aan de slag (26 juli)

Foto: NPO, Michel Schnater